Stanisław Arct

Stanisław Arct urodził się 18 kwietnia 1818 roku w Lublinie.  Ojciec, był Żydem, pochodził z Zamościa. Na początku XIX wieku przeprowadził się do Lublina, W 1853 roku Stanisław przyjął chrzest w Kościele ewangelicko-reformowanym, odchodząc tym samym od wiary swojej rodziny .Stanisław Arct otworzył w 1836 roku księgarnię przy ul. Krakowskie Przedmieście 135 (obecnie 15). Stała się ona zaczątkiem dobrej i solidnej firmy. Księgarnia oferowała klientom skład nut, dzieł sztuki, materiałów piśmiennych i dewocjonaliów. Później mieściły się w niej także antykwariat, introligatornia i wypożyczalnia książek (ponad 4 tys. aktualnych tytułów polskich i ok. 1,5 tys. francuskich). Arct oferował także swoim klientom sprzedaż wysyłkową oraz prenumeratę czasopism polskich i zagranicznych. W 1855 roku przeniósł firmę do Kamienicy. Frytza przy tej samej ulicy i – jak wskazują niektóre źródła – dopiero od tej pory księgarnia ta stała się jego własnością. Stanisław Arct czynnie angażował się w działalność konspiracyjną oraz polityczną. Latem 1843 roku był przesłuchiwany w sprawie Adama Grossa, jednego z organizatorów spisku warszawsko-lubelskiego w tak zwanym. Związku Narodu Polskiego, który wraz z Edwardem Dembowskim oraz innymi osobami przygotowywał zbrojne powstanie przeciwko zaborcy. Wkrótce śledztwo zostało umorzone z powodu braku świadków. Rok później na skutek zeznań Stefana Sawickiego, wynikło, że Arct współfinansował zakup książek zakazanych i miał powiązania ze spiskiem ks. Piotra Ściegiennego wtedy policja p0rzeprowadziłau niego rewizję. Wobec braku materiałów obciążających śledztwo ponownie zawieszono.Na początku lat 60. Stanisław Arct bardzo radykalnie oraz aktywnie uczestniczył w pracach Organizacji Narodowej. Stworzył w swej księgarni punkt kontaktowy i przerzutowy dla nielegalnej literatury między Galicją a Warszawą, przez co naraził się na rewizję i represje ze strony władz Rosyjskich.Po upadku powstania styczniowego wyjechał za granicę, powierzając księgarnię swemu bratankowi Michałowi Arctowi, który był subiektem w jego księgarni. Po dwóch latach powrócił do Lublina i rozszerzył działalność o wydawnictwa pedagogiczne. Nawiązał współpracę z A. Jeskem, który opracował dla niego dwanaście polskich podręczników do nauki domowej i szkolnej wraz ze wskazówkami metodycznymi (Systematyczny kurs nauk 1872–1875). Przez kilka lat podróżował za granicą, po powrocie zamieszkał w Warszawie gdzie w 1900r zmarł.